Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός με την σύζυγό του Άννα κατά την επίσκεψή τους στην "Αιξωνή" του Πικιώνη

Η Soula Kanellopoulou 

ΤΑ Τετραθεμελα ΤΟΥ Κοσμου.

ΤΑ Τετραθεμελα ΤΟΥ Κοσμου

Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός με την σύζυγό του Άννα κατά την επίσκεψή τους στην "Αιξωνή" του Πικιώνη. Πρόκειται για την τελευταία φωτογράφιση του ποιητή που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΙΞΩΝΗ το 1953.

Κυκλοφόρησε το βιβλίο "Pour Mania / Για τη Μάνια" (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά - γαλλικά)

Κουζέλη Λαμπρινή*

Για τη Μάνια

Την εκδότρια της Εστίας τιμούν οι γάλλοι φίλοι της με τρυφερές επιστολές και ακριβές αναμνήσεις στον μικρό τόμο που κυκλοφορεί με τη συμπλήρωση ενός έτους από τον θάνατό της

Η Μάνια Καραϊτίδη σε νεαρή ηλικία

Pour Mania / Για τη Μάνια

(δίγλωσση έκδοση, ελληνικά - γαλλικά)
Επιμέλεια, εισαγωγή Κατρίν Βελισσάρη.
Εκδόσεις Εστία, 2015,
σελ. 72, τιμή 9 ευρώ

«Ενα σκοτεινό δωματιάκι στο βάθος του βιβλιοπωλείου Εστία, στην οδό Σόλωνος, ήταν το άδυτο των αδύτων. Για να περιγράψεις τον ιδιαίτερο χαρακτήρα ενός χώρου που θύμιζε μάλλον τακτοποιημένη αποθήκη παρά επιδεικτικό σαλόνι και για να εκφράσεις την αύρα του προσώπου που υποδεχόταν εκεί τους επισκέπτες, ένα σωρό μεταφορικές εκφράσεις συνωθούνται στον νου - εκφράσεις που χρειάζεται να τις παραμερίσεις αμέσως. Γενικό αρχηγείο ή στρατηγείο δεν ταιριάζει: υπερβολικά στρατιωτικοί όροι. Η Μάνια απέπνεε μια φυσική και αγαπητική εξουσία που δεν είχε τίποτα κοινό με τα στρατιωτικά πράγματα». O γάλλος συγγραφέας και πανεπιστημιακός Μισέλ Γκερέν γνώρισε την εκδότρια της Εστίας Μάνια Καραϊτίδη όταν ήταν μορφωτικός σύμβουλος στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980. «Ενας παμπάλαιος χάρτης των πέντε ηπείρων κάλυπτε ολόκληρο σχεδόν τον τοίχο πίσω από το ογκώδες, παλιό γραφείο. (...) Κι αν έπρεπε να του προσδώσουμε, αν όχι κάποιο πνεύμα εκζήτησης αλλά τουλάχιστον κάποιο νόημα, θα έλεγα ότι ήταν ένα σύμβολο κοσμοπολιτισμού. Μέσα στην κόχη της η εκδότριά μας συμπεριφερόταν αυθορμήτως ως πολίτις του κόσμου».

Tη Μάνια Καραϊτίδη (1928-2014) ως κοινό τόπο της συλλογικής εμπειρίας και ως θρυλική φυσιογνωμία της εκδοτικής μας ιστορίας αλλά και την «κυρία Μάνια» ως προσφιλή σταθερά του κοινωνικού βίου και αγαπημένη γνωριμία της προσωπικής ζωής παρουσιάζουν εννέα προσωπικότητες των ελληνογαλλικών γραμμάτων στο κομψό τομίδιοPour Mania / Για τη Μάνια (Εστία, 2015) που φρόντισε η Κατρίν Βελισσάρη: δύο διευθυντές του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, ο Ζαν-Πιερ Αρμενγκό και ο Ολιβιέ Ντεκότ, η εκδότρια Σαμπίν Βεσπιζέ, η κριτικός λογοτεχνίας στον «Μonde» Φλοράνς Νουαβίλ, ο νεοελληνιστής Ζακ Μπουσάρ από το Κεμπέκ του Καναδά και οι ελληνιστές, μεταφραστές και συγγραφείς Ζιλ Ντεκορβέ, Μισέλ Γκροντάν, Μισέλ Γκερέν, καθώς και η ίδια η Κατρίν Βελισσάρη, πρώην διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου.

Η έμφαση δίνεται στη γαλλική παιδεία της κυρίας Μάνιας - μήπως δεν ήταν όμως και δομικό στοιχείο της ταυτότητάς της; «Οταν η Μάνια ήταν παιδάκι, η υγεία της ήταν εύθραυστη και χρειάστηκε να παραμείνει στο κρεβάτι για μήνες ατελείωτους. Τότε, λοιπόν, μοναδική της παρηγοριά ήταν να καταβροχθίζει στα γαλλικά όλη την παιδική λογοτεχνία της εποχής. Εκείνα τα αναγνώσματα σφράγισαν για πάντα με πυρωμένο σίδερο τη διπλή της παιδεία» γράφει η Κατρίν Βελισσάρη. «Αλλωστε, για τη Γαλλία και τους γάλλους φίλους της ήταν γεμάτη επιείκεια, γιατί, όταν αγαπούσε, η Μάνια αγαπούσε. Οταν άρχιζε με το "εσείς οι Γάλλοι", ξέραμε με σιγουριά πως ήταν έτοιμη να μας συγχωρήσει σχεδόν τα πάντα!».

«Μας κατέκτησε με έναν συγκερασμό σταθερότητας, διαύγειας και χιούμορ» θυμάται ο Ζαν-Πιερ Αρμενγκό, ο οποίος έφτασε με την οικογένειά του στην Αθήνα το 1985 για να αναλάβει τη διεύθυνση του Γαλλικού Ινστιτούτου: «Πολύ σύντομα ανακάλυψα ότι πίσω από την αυθόρμητη θέρμη της υποδοχής της και την ευμενή της διάθεση για όλα μου τα σχέδια υπήρχε μια βαθύτερη διάσταση θέασης των πραγμάτων, μια απόσταση από τους συγγραφείς "της μόδας" και από την "πολιτική ορθότητα", τροφοδοτούμενη από τις εμπειρίες πλήθους πολιτικών και ανθρώπινων ανατροπών και βεβαίως από οδύνες και απογοητεύσεις που είχε η ίδια υποστεί, αποδεχθεί, υπερβεί ως επί το πλείστον και που είχαν σμιλέψει την πνευματική της ανεξαρτησία και το κριτικό της πνεύμα. Το να διανύσει το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα επικεφαλής ενός μεγάλου εκδοτικού οίκου στην Ελλάδα δεν ήταν γι' αυτήν μια διάβαση από "ένα μεγάλο, ήσυχο ποτάμι"...».

Στην κυρία Μάνια που δεν πρόλαβε να καλογνωρίσει απευθύνει συγκινητική επιστολή ο νυν διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ολιβιέ Ντεκότ προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει τον άνθρωπο από τα αποκτήματά του, από τον «πολύχρωμο αχταρμά» επάνω στο γραφείο της Μάνιας Καραϊτίδη στην κλασική φωτογραφία της στο περίφημο στουντιόλο της στην οδό Σόλωνος. «Ολα αυτά τα αντικείμενα μου μιλούν για σας και μου μιλούν για την Ελλάδα, για τη δική σας Ελλάδα, γι' αυτήν την Ελλάδα που θα 'θελα τόσο να μου τη γνωρίζατε σαν να ήσασταν η θεά Εστία, φιλόξενη και γενναιόδωρη συνάμα, όπως συμφωνούν όλοι όσοι σας γνώρισαν. Κυρία Μάνια, θα δεχόσασταν να μου την περιγράψετε άραγε ως φίλη; Μου αρέσει να το πιστεύω... Τα γραφεία μας ήταν τόσο κοντά: Η Σίνα και η Σόλωνος δεν είναι μήπως πλάι-πλάι; Σας διαβεβαιώνω ότι αντηχούν τη φωνή σας, τόσο πολύ που τις περπατήσατε και τις δύο».

«Σπανίως την είδα εκτός του μικρού της γραφείου» θυμάται ο Ζιλ Ντεκορβέ. «Γραφείο της ή σαλόνι της; Οταν την έβλεπα εκεί, δεν εργαζόταν. Δεν ήταν δικό της το φταίξιμο. Ηταν των επισκεπτριών και των επισκεπτών που τη μονοπωλούσαν. Ομως αυτό δεν φαινόταν να την ενοχλεί. Αντιθέτως, σε υποδεχόταν με μια θέρμη άγνωστη στα καθ' ημάς». Για τη Φλοράνς Νουαβίλ η πρώτη ανάμνηση δεν τοποθετείται στην οδό Σόλωνος αλλά«σε ένα ηλιόλουστο πεζοδρόμιο εστιατορίου. Η λεπτομέρεια του ηλιόλουστου πεζοδρομίου έχει τη σημασία της. Οταν κλείνω τα μάτια, αυτή ακριβώς η γενναιόδωρη λάμψη πλημμυρίζει τη μνήμη μου».

Η Μάνια, η «θεία Μανία», «ήταν η ζώσα μνήμη της ελληνικής λογοτεχνίας σε μια ευρωπαϊκή προοπτική» εκτιμά ο Ζακ Μπουσάρ. Για τη γαλλίδα εκδότρια Σαμπίν Βεσπιζέ ήταν μια μεγάλη φίλη και πηγή έμπνευσης: «Αυτή η μανιώδης αναγνώστρια, που ήξερε να ακροάται τη μουσική των κειμένων, αγαπούσε αυτούς που τα γράφουν. Ακούγοντας το πλήθος των ιστοριών που ευχαρίστως διηγόταν για τις σχέσεις με τους συγγραφείς της, κατανόησα ότι η εκδοτική δραστηριότητα, έτσι όπως την ασκούσε, ήταν μια σχολή με απαιτήσεις. Και θέλησα να εγγραφώ στα δικά της χνάρια».

Ποιο ήταν το μάθημα που δίδασκε η κυρία Μάνια με το παράδειγμά της; «Φιλόξενη αλλά και διορατική, η Μάνια μάς μάθαινε να ζούμε εν κοινωνία» τονίζει ο Μισέλ Γκροντάν.«Προσωπικά θα την παραλλήλιζα με μια άλλη μορφή των ελληνικών γραμμάτων που χάθηκε πριν από είκοσι και κάτι χρόνια: τον Κωνσταντίνο Θ. Δημαρά, ιστορικό της λογοτεχνίας και μέγιστο ειδήμονα της συγκριτικής λογοτεχνίας. Ενας έρωτας παρεμφερής τούς ένωνε, ο έρωτας για την ομορφιά του βιβλίου».

Τα είπαν όλα. Και στο Γαλλικό Ινστιτούτο την Τρίτη 26 Μαΐου, όπου οι φίλοι της Μάνιας Καραϊτίδη συγκεντρώθηκαν στο αμφιθέατρο «Θεόδωρος Αγγελόπουλος» για ένα φιλολογικό μνημόσυνο με τη συμπλήρωση ενός έτους από τον θάνατό της, η παρουσία της ήταν έντονη και τα κληροδοτήματά της χειροπιαστά.

* Μέρος των εσόδων από την πώληση των αντιτύπων του βιβλίου θα προσφερθεί στα Παιδικά Χωριά SOS που στήριξε η Mάνια Καραϊτίδη.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ:  30/05/2015 

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=708755

Κατερίνα Γώγου: «Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος»

ΘΕΜΑΤΑ

katerina-gwgou-630.jpg

Κατερίνα Γώγου: «Από τη στιγμή που δεν μας αφήνουν να φτιάξουμε τη ζωή, θα χαλάσουμε αυτό που υπάρχει και θα βγει το καινούργιο μετά»

Συντάκτης: efsyn.gr

 Ε βδομήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννηση (1η/6/1940) της ηθοποιού και ποιήτριας Κατερίνας Γώγου, που έδωσε τέλος στη ζωή της μόλις στα 53 της χρόνια, λαμβάνοντας υπερβολική δόση χαπιών και αλκοόλ.

Άνθρωπος ασυμβίβαστος, μέσα από τους οργισμένους στίχους της καταδίκαζε τον πόνο και την αθλιότητα γύρω της. Βρισκόταν έξω από κλίκες και κυκλώματα, ακολουθώντας τον δικό της δρόμο.

Σύχναζε στα Εξάρχεια και τασσόταν υπέρ του αντιεξουσιαστικού χώρου με κάθε τρόπο διαμαρτυρίας. Πολλές φορές συνελήφθη και ανακρίθηκε.

Ο πρώην υπουργός Τηλέμαχος Χυτήρης έχει αποκαλέσει την Κατερίνα Γώγου «Μαγιακόφσκι της πλατείας Εξαρχείων».

Από πολύ μικρή ηλικία, εργάστηκε σε παιδικούς θιάσους και στον κινηματογράφο, κυρίως σε ταινίες της Φίνος Φιλμ. Συμμετείχε σε πολλές ταινίες («Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο/1959», «Άπονη ζωή/1964», «Δεσποινίς Διευθυντής/1964», «Η δε γυνή να φοβείται τον άντρα/1965», «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση/1971» κ.ά.).

Επίσης, πρωταγωνίστησε στις ταινίες «Το βαρύ πεπόνι» (Π. Τάσιου, 1977) για την οποία κέρδισε το Βραβείο Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, «Παραγγελιά» (Π. Τάσιου, 1980, μέρος της ταινίας βασίζεται σε ποιήματά της) και «Όστρια» (Α. Θωμόπουλου, 1984», ταινία για την οποία συνεργάστηκε στο σενάριο. Για την τελευταία έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ερμηνείας και μοιράστηκε το Βραβείο Σεναρίου με τον Α. Θωμόπουλο).

«Θα 'ρθεί καιρός»

«Θα 'ρθεί καιρός που θ’ αλλάξουν τα πράματα.

Να το θυμάσαι Μαρία.

Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα εκείνο το παιχνίδι

που τρέχαμε κρατώντας τη σκυτάλη

– μη βλέπεις εμένα – μην κλαις. Εσύ είσ’ η ελπίδα

άκου θάρθει καιρός

που τα παιδιά θα διαλέγουνε γονιούς

δε θα βγαίνουν στην τύχη

Δε θα υπάρχουν πόρτες κλειστές

με γερμένους απέξω

Και τη δουλειά

θα τη διαλέγουμε

Δε θά `μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια.

Οι άνθρωποι – σκέψου! – θα μιλάνε με χρώματα

κι άλλοι με νότες

Να φυλάξεις μοναχά

σε μια μεγάλη φιάλη με νερό

λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές

απροσάρμοστοι καταπίεση μοναξιά τιμή κέρδος εξευτελισμός

για το μάθημα της ιστορίας.

Είναι Μαρία – δε θέλω να λέω ψέματα –

δύσκολοι καιροί.

Και θάρθουνε κι άλλοι.

Δεν ξέρω – μην περιμένεις κι από μένα πολλά –

τόσα έζησα τόσα έμαθα τόσα λέω

κι απ’ όσα διάβασα ένα κρατάω καλά:

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος».

Θα την αλλάξουμε τη ζωή

παρ’ όλα αυτά Μαρία.»

Ακολουθεί το ποίημα «Καμιά Φορά» σε μουσική του Κυριάκου Σφέτσα.

«Στο δρόμο» (1981), Κατερίνα Γώγου

 https://www.efsyn.gr/arthro/simasia-ehei-na-parameneis-anthropos

"Φλούδες Μοναχικότητας" του Άγγελου Γέροντα -εκδήλωση βιβλιοπαρουσίαση την Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

  ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ //  ΕΚΔΗΛΩΣΗ   

Οι Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ

και ο συγγραφέας Άγγελος Γέροντας

με αφορμή την έκδοση του βιβλίου Φλούδες Μοναχικότητας

σας προσκαλούν στην εκδήλωση
για το συγγραφικό του έργο στις εκδόσεις ΒΗΤΑ
με τίτλο «Από το Υπαρξιακό Ταξίδι στην Ψυχογραφία της Αποξένωσης»
την Τετάρτη 20 Μαΐου 2015
και ώρα 20:00
στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
(παλιό Πανεπιστήμιο • Θόλου 5, Πλάκα • Τηλ.: 210-36 89 500)

θα προηγηθεί ξενάγηση στους χώρους το~~~~~~~~~υ στις 19:30 ακριβώς.

Ομιλητές

Ελένη Ζάχαρη

Φιλόλογος
Μέλος συντακτικής ομάδας του λογοτεχνικού περιοδικού «Μανδραγόρας»
και Υπεύθυνη της ομάδας δράσης του «Αίτιον Κίνημα»
Παναγιώτης Ψυχάρης
Ορθοπαιδικός
Μέλος ΔΣ Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών
Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας
Αλέξανδρος Αρδαβάνης
Συγγραφέας
Παθολόγος-Ογκολόγος

ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Θα ακολουθήσει Μουσική Εκδήλωση
με το μουσικό σχήμα του «ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΠΑΝΟΥ»

Γιώργος Σπανός

κιθάρες

Νίκος Καπηλίδης

τύμπανα

Γιώργος Πολίτης

μπάσο

Μυρτώ Αρεταίου

τραγούδι

Σας περιμένουμε και παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση.

~~~~~~~~~

    ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ  

~~~~~~~~~

Άγγελος Δ. Γέροντας,

Ο Άγγελος Γέροντας γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Είναι γιος των συγγραφέων Δημήτρη και Ράνιας Γέροντα. Είναι ιατρός νευρολόγος, με ιδιαίτερη ενασχόληση στα πεδία της νοητικής υστέρησης και της επιληψίας. Τακτικό μέλος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, του Συλλόγου των Αθηναίων και της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Η συλλογή διηγημάτων "Ρακένδυτη νύχτα" εκδόθηκε στο Λονδίνο (εκδ. Minerva Press, 1997) μεταφρασμένη στα αγγλικά ["Night in Tatters") από τον πατέρα του, συγγραφέα και μεταφραστή Δημήτρη Γέροντα. Μεταφρασμένα διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε γαλλικά και σλοβένικα λογοτεχνικά έντυπα.
*από την: http://www.biblionet.gr/

~~~~~~~~~

Με εκτίμηση,

Για τη ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις

Δώρα Μυλωνά

Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων

secretary@betamedarts.gr
__________________________

ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις

Αδριανείου 3 - 115 25 Αθήνα

Τηλ: 210-6714 371 & 210-67 14 340

Fax: 210-67 15 015

E-mail: betamedarts@otenet.gr

www.betamedarts.gr

EN ISO 9001:2000

«Διπλό» της Ιωάννας Καρατζαφέρη

  κείμενο: Ιωάννα Καρατζαφέρη * 

Υπάρχουν στιγμές που δεν μπορώ να κατανοήσω τον χρόνο. Είναι το τώρα, το πριν, το μετά ή υπάρχει στη φύση ανεξάρτητα από την ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντί του και τη χρήση του, ή κάτι άλλο που δεν το έχω συνειδητοποιήσει;

Η αίθουσα θεωρητικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Λουντ, Σουηδίας, ήταν πλήρης. Δεν απουσίαζε κανένας, αν και αυτό συνέβαινε σπάνια. Η ταινία που θα προβαλλόταν για ανάλυση και συζήτηση ήταν The Salt of the Earth –προσπαθούσα να θυμηθώ αν ήταν μια έκφραση του Σαίξπηρ που είχα διαβάσει κάποτε, αλλά δεν ήξερα ποιον να ρωτήσω–, που είχε γυριστεί στην Αμερική, όχι όμως στο Χόλιγουντ, το 1953 και προβληθεί πρώτη φορά το 1954 σε ειδικούς ή μη κοσμικούς κινηματογράφους. Είχαν ήδη περάσει περισσότερο από δυο δεκαετίες, όμως, για μένα, πιθανόν και άλλους στην τάξη, ήταν τώρα τότε και τότε είναι τώρα.

Η ταινία χαράχτηκε στη μνήμη μου, όχι μόνο από τις συζητήσεις και τις αναλύσεις που επακολούθησαν, αλλά για τα αισθήματα που μου προκάλεσε. Είχε γυριστεί σε κάποια μεταλλωρυχεία σ' έναν λόφο στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ, στη διάρκεια μιας απεργίας των μεταλλωρύχων, όπου είχε πρωτοστατήσει ο Κρητικός Τάκης. Η θαρραλέα στάση των γυναικών και η επαναστατικότητα των μεταλλωρύχων κατά των οπλισμένων ανδρών των τοπικών Αρχών, ο ρεαλισμός, η έλλειψη εξωραϊσμού τοπίου και ανθρώπινης παρουσίας, όπως και οι διάλογοι, μ' έκαναν να νιώθω να ανυψώνομαι, να δυναμώνω ψυχικά και πνευματικά.

Η προβολή γινόταν στη μνήμη του σκηνοθέτη Χέρμπερτ Μπίμπερμαν (Herbert J. Biberman, 1900-1971), ενός από τους «δέκα του Χόλιγουντ» (Ten of Hollywood), τους κυνηγημένους για κομμουνιστικές διασυνδέσεις, καθώς και ο σεναριογράφος Μάικλ Γουίλσον (Michael Wilson) και ο παραγωγός Πολ Γιάρικο (Paul Jarrico), ως κομμουνιστές και ανατρεπτικοί υποστηρικτές του γυναικείου κινήματος, που όλοι είχαν κληθεί και παρουσιάστηκαν ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικής Δράσης (House of the Un-American Activities). Η επόμενη κίνηση ήταν ο οικονομικός έλεγχος της παραγωγής της ταινίας, που άσκησε το FBI, και άλλες διώξεις.

Ύστερα από αυτή την εμπειρία κατέφυγα στη βιβλιογραφία της εποχής του Μακάρθι, μια μαύρη κοινωνική και πολιτική εποχή για την Αμερική.

Ο ίδιος τίτλος, Το αλάτι της γης, ντοκιμαντέρ του Βιμ Βέντερς που αναφέρεται στη δημιουργική ζωή του Βραζιλιάνου φωτογράφου Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, υπήρξε η πρόκληση για μια οπτική εμπειρία που εμπερικλείει και μεταφέρει μέσα από τη φωτογραφία την τρομερά άνιση πραγματικότητα της ανθρωπότητας, κατακερματισμένης γεωγραφικά, φυλετικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, ή μάλλον την αναγνώριση της άγνοιας των διάφορων διαχωριστικών γραμμών.

Η ξηρασία, η θερμοκρασία, η γεωλογική διαμόρφωση, η έλλειψη στέγης, τροφής και νερού είναι οι αιτίες του θανάτου που ακολουθούν εκείνους τους ανθρώπους από τη γέννησή τους, αφήνοντάς τους άσιτους και απότιστους διά βίου. Οι ανθρώπινοι σκελετοί σκόρπιοι στο άγονο έδαφος, στρωμένο με άμμο ή χιόνια, αρκετές φορές ακέραιοι, άλλοτε διαμελισμένοι ή ριγμένοι πάνω σε όγκους σκελετών, ενώ όσοι τους αντικρίζουν είναι πασιφανές ότι είναι οι αμέσως επόμενοι να τους ακολουθήσουν.

Ο φακός του Σαλγκάδο, που επισκέπτεται τόπους παντελώς άγνωστους σ' εμένα, ανέτρεπε τον τίτλο του βιβλίου μου Ο τόπος μου είναι παντού, με κρατούσε καρφωμένη στη θέση μου με την εμφάνισή τους και μ' έκανε να νιώθω ότι συρρικνωνόμουν, να κατακλύζομαι από ραγδαίες ενοχές, διακυμαινόμενες ή ως ερινύες, και φοβόμουν ότι θα επανέρχονταν απροσκάλεστες, καθώς μ' έφερναν αντιμέτωπη με την αδιάψευστη εικόνα. Όσο ρεαλιστικές ήταν οι σκηνές των φωτογραφιών, τόσο αυθαίρετη και σουρεαλιστική γινόταν η λύση που έδινε το ταραγμένο μου μυαλό.

Θα πρότεινα, αν είχα τη δύναμη, να χώριζα αυτούς τους εξαθλιωμένους τόπους σε δυο «στρατόπεδα» αρρένων και θηλέων, επί μια γενιά, 34 χρόνων περίπου, για να μη γεννιούνται παιδιά, όχι να σκοτώνονται από τη σύλληψή τους από καμιά Αρχή ή να πεθαίνουν από ασιτία / έλλειψη νερού ή την αδιαφορία εκείνων που τους κυβερνούν ή θα τους κυβερνήσουν αύριο. Χωρίς να μου διαφεύγουν οι αναζητήσεις της ήβης και η φυσική ανάγκη να εκφραστούν, πιθανολογούσα ότι και αυτές μπορούν αν όχι να δαμαστούν, να κατευθυνθούν κατάλληλα από επιστημονικά προγράμματα. Απορούσα πώς οι γυναίκες γεννούσαν το επόμενο παιδί τους, αφού ήξεραν ότι θα πέθαινε από τις ίδιες αιτίες που είχε πεθάνει χτες το άλλο τους παιδί και προχτές ακόμα ένα άλλο.

Αν η συνεύρεση των δυο φύλων σημαίνει την αιωνιότητα της ζωής, την αθανασία της ψυχής, μετά την εκδίωξη των πρωτόπλαστων από την Εδέμ, μου είναι δύσκολο να κατανοήσω πώς ο πράσινος Παράδεισος αντικαταστάθηκε από τους τόπους που μας αποκάλυψε ο μέγας φωτογράφος Σαλγκάδο μέσα από το ντοκιμαντέρ του Βιμ Βέντερς.

Βγήκα από τον κινηματογράφο μειωμένη, εκμηδενισμένη, τρεμάμενη και με την απορία πώς άντεξα και παρακολούθησα τις αποκαλύψεις άλλων κόσμων και μη ζωής άλλων φυλών ή, ακριβέστερα, ανθρώπων.

Σε κάθε βήμα αναρωτιόμουν: τόσο γερά νεύρα έχω ή τόση αντοχή;

_____________________

http://diastixo.gr/

Το τελευταίο Αντίο στην Μάγδα Κοτζιά

                   Καλό ταξίδι στη χώρα των αγγέλων                    

Συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες αποχαιρέτησαν την Πέμπτη, σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, τη Μάγδα Κοτζιά, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Η Μάγδα Κοτζιά, μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες του εκδοτικού χώρου στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, πέθανε τα ξημερώματα της Τρίτης σε ηλικία 75 ετών. Το 1973, η Μάγδα Κοτζιά ίδρυσε το βιβλιοπωλείο «Κοτζιά», και ένα χρόνο μετά ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Εξάντας» με την λογική πως «η επιλογή και η έκδοση κάθε βιβλίου είναι πράξη πολιτική».

_________

δείτε περισσότερα στο: http://www.arkadikovima.gr/yfos/?p=98

Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ: Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ… Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΩΝ ΤΑΠΕΙΝΩΝ

  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολη» στις 4 Γενάρη 1911, σαν πρόχειρη κριτική μελέτη και αποχαιρετισμός…

Την ώρα τούτη, καθώς απλώνετ’ έξω ένα βράδυ ολόμαυρο ύστερ’ από μια παγωμένη θλιβερώτατη μέρα μού έρχεται το άξαφνο μήνυμα. Πέθανε ο Παπαδιαμάντης.

Ο θάνατος για τους ανθρώπους της ψυχής και της ζωής της τέχνης και της σημασίας του νησιώτη λογογράφου, είναι σα να μην έχει νόημα. Να που δε με ταράττει, να που δε με συγκινεί! Με κάνει μόνο και στοχάζομαι. Συγκεντρώνομαι. Βλέπω, θέλω κατι να δράξω. Κάτι να καταλάβω τελειωτικά και ακέρια να παραστήσω από το πρόσωπο το μεγάλο και το χαραχτηριστικό, που το καρφώνει έξαφνα, μια για πάντα, το χέρι του Χάρου, και μας το κάνει έξαφνα άγαλμα που μας γοητεύει και φάντασμα που μας ανατριχιάζει.

Ο θάνατος, σβήνοντας τα μάτια τέτοιων ανθρώπων, πλάθει μαζί την εικόνα τους και στερεώνει τη μνήμη τους, εργάζεται σαν ποιητής Ντάντες και σαν τεχνίτης Μιχαήλ-Άγγελος.

Ο Αλέξαντρος Παπαδιαμάντης, ποιητής με τον πεζό το λόγο, και κάποτε, μα πολύ σπάνια, με το στίχο, ένας από τους ξεχωριστούς αρμονικούς αντιπροσώπους της νέας και άμουσης ακόμα σε πολλά Ελληνικής ψυχής. Μέσα στο έργο του το απλό και το αστόχαστο, που συνεχίζει και τελειώνει τη Βυζαντινή παράδοση σε κάποια της σημαντικά στοιχεία, και στα καλά και στα πονηρά, ακόμα και με τα νεκρά της γλώσσας και του ύφους, τα σπαρμένα μέσα εκεί και κρατημένα με κάποιο πείσμα και με κάποια αντίσταση και με όλη την επομονή του ανθρώπου του αναθρεμμένου καλογερικά, με τη μνήμη του και με την καρδιά του γιομάτη από βιβλικά ρητά και λειτουργικά τροπάρια. Εξακολουθεί και συμπληρώνει τη Βυζαντινή παράδοση με κάτι τι μονότροπο και σχεδόν ακίνητο, με κάποια χάρη και συγκρατημό και αφέλεια και σοβαρότητα που δεν της λείπει το χαμόγελο, και με θρησκευτικότητα που δεν της απολείπει ολότελα και η έγνοια του κοσμικού• με τρόπους και με θέματα, με σχήματα και με μικρογραφήματα, με ιστορίες και με ζωγραφιές που θυμίζουν κάποιες «μινιατούρες» των πατέρων μας μέσα στα Βαγγέλια και στα προσευκητάρια, ό,τι πιο δέξιο και ό,τι πιο λεπτότερο έχει να δείξει η Βυζαντινή τέχνη κάθε φορά που με λιγοστά μέσα κατορθώνει πολλά και συγκινεί δυνατά• πιο κοντά, στ’ αποτελέσματα τούτα, με την κλασική τέχνη, με την αρχαία την ομορφιά.

Το έργο τούτο είναι μαζί δροσολογημένο από το γλυκοχάραμα των νέων καιρών. Ο καλόγερος ποιητής, σχεδιάζοντας με την εκκλησιαστική του γλώσσα, αραδιάζοντας συχνά πυκνά «τα γερα ελληνικά» του σκολειού του για να διαβαστεί από τους, σαν εκείνον, γραμματισμένους, καθώς φαντάζεται, και διαβασμένους αναγνώστες του, ο ποιητής αυτός είναι διπρόσωπος.

Με την ψυχή του την άλλη, που δεν είναι ξεραμένη• από του σκολειού την παράδοση, βλέπει, φέρνει, κουβεντιάζει, ανασταίνει, χρωματίζει, κάνει μουσική τη σκέψη του, ανοίγει τα παράθυρα του σπιτιού του για να μπει καθαρό μέσα του το ελληνικό το φώς, ο ελληνικός ο αέρας, ανοίγει διάπλατες τις πόρτες του, για να μπει μέσα στο σπίτι του και να καθίσει και να μιλήσει και να κλάψει και να χορέψει και να ζωγραφιστεί και να ζήσει διαλεμένη, ξεκαθαρισμένη, μα πάντα χωρίς πόζα, χωρίς ρητορική, χωρίς καμιάν έγνοια να φαντάξει και να δειχτεί, και για τούτο σημαντικώτερη και αληθινώτερη, απαλή κ’ ευγενική πάντα κ’ εκεί που σαν πρόστυχη φέρνεται κ’ εκεί που σαν ακάθαρτη ξεμυτίζει, η Ρωμιοσύνη κάποιων τόπων μας, μέσα στα νησιά μας, στις ήμερες ακρογιαλιές μας, στα ζωγραφισμένα μας βουνά, στα ζαφειρένια μας κύματα, στα πρασινισμένα μας τα καλύβια, μικροί και μεγάλοι, άντρες, και γυναίκες, άνθρωποι φτωχοί και λαϊκοί και ακέριοι και αγνοί και παραστατικοί μέσα στα πάθη τους, στις αγάπες τους, στα γλέντια τους και στα μεθύσια τους, στο σάλεμα και στην ακινησία τους, στην ταπεινότητα και στη μικρότητά τους.

Ο Παπαδιαμάντης ο μεγάλος ζωγράφος των ταπεινών. Ο ιστοριστής των «Θαλασσινών ειδυλλίων», ο απέρριττος και ασχημάτιστος κ’ ελκυστικός κ’ ευκολοδιάβαστος και ξεχωριστός ακόμα κι από την αδιαφορία του προς το τεχνικό το ξετύλιμα των ιστοριών του, πρός ό,τι ονομάζεται συμμετρία και σύνθεση.

Απαλός και αφρόντιστος, αυτοσκεδιαστής, που τραγουδά πιο πολύ και που δημοσιογραφεί παρά που χτίζει και που καλλιτεχνεί τις ιστορίες του- κάτι το αντίθετο προς τον άλλον τον ομότεχνο και τον αντίμαχο, προς τον Καρκαβίτσα, τον τραχύ, το φροντισμένο, το βουλευτή, τον ηρωϊκο δημοτικιστή, που μας επιβάλλεται με τα στοιχεία της δύναμης, εκεί που ο Παπαδιαμάντης μας κυριεύει με τα στοιχεία της χάρης.

Μα μήπως η δύναμη δεν είναι χάρη; Και μήπως η χάρη δεν κρύβει κάποια δική της δύναμη;

Το έργο του Παπαδιαμάντη, το μαζί εκκλησιαστικό και κοσμικό, Βυζαντινό και ανθρώπινο, κάτι τι δισταχτικό και κυματιστό, γελαστό και μελαγχολικό, το λυρικό και το δραματικό, το δίγλωσσο και δίψυχο, δείχνει, και με τα στοιχεία του αυτά, ζωηρότερο, από άλλα έργα, την κατάσταση της νέας ελληνικής ψυχής.

Είναι κείμενο και μαρτυρικό για τον ιστορικό και το μελετητή των πραγμάτων μας και των καιρών μας, ασύγκριτα σπουδαιότερο από τις βουλές μας και από τους νόμους μας.

Από τον καιρό, εδώ και τριάντα χρόνια, που πρόβαλε με το «Χρήστο Μιλλιόνη» του και με τη «Γυφτοπούλα» του, ίσα με τα τελευταία του έργα, όλα σκόρπια σ’ εφημερίδες και περιοδικά, και ανεύρετα και ανέκδοτα, ο ποιητής αυτός ο περίφημος και ο ατύπωτος, ο χριστιανός και ο αλκοολικός, ο ψάλτης του ναού και ο πιστός της ταβέρνας, ο λατρευόμενος από τους νέους γύρω του και ο απλησίαστος, ο ντυμένος σα ζητιάνος, και ο εμπνευσμένος σαν από τη μοσκοβολιά δροσερώτατων μενεξέδων, ο ακάθαρτος Παπαδιαμάντης και ο γλυκύτατος τραγουδιστής του «Φτωχού Άγιου» και της «Νοσταλγού», είδος τι Βερλαίν, μα πιο πολύ κανονικός, μα λευκός στη ζωή του όσο δεν ήταν ο μεγάλος φράγκος ομόφυλός του• από τα 1880 ίσα με τα τώρα, ο Παπαδιαμάντης έζησε περιφρονημένος και δοξασμένος, μοναχικός και καταφρονητικός, όσιος και αλήτης.

Μα πάντα έσταζε κάποιο μέλι από τα χείλη του, και το κοντύλι του, έτσι, άκοπα, άνετα, απρόσεχτα, με δυο τρεις μολυβιές μάς άφηνε στο χαρτί αξέχαστα «σκίτσα», που το στόμα τους ήθελε φιλί, και τα μάτια τους γυρεύαν αγάπη και μας τραβούσε ο άνθρωπος αυτός απάνου στα γραμμένα του και μας αντάμωνε αδερφώνοντάς μας με τη συγκίνηση και με τη συμπάθεια. Τέτοιος είναι ο τεχνίτης. Σκάφτει μέσα στη συνείδηση των ομοίων του και την ανυψώνει, ας είναι και διαβατικά, την ανθρωπιά τους.

Εδώ και δεκατέσσερα χρόνια μέσα στο περιοδικό η «Τέχνη» προσπάθησα κάπως μεθοδικότερα να σημειώσω την εντύπωση που μου προξενεί το έργο του Παπαδιαμάντη. Τα λίγα λόγια τούτα, πρόχειρα και άταχτα αυτοσχεδιασμένα, καιρό δέν έχω σήμερα να τα συγυρίσω και να τα ξετυλίξω. Μακαρισμένε και αξέχαστε, ένας δικός σου στίχος ξεφυτρώνει τώρα στα χείλη μου, στίχος λυπητερός και όμως απριλιάτικος, και με όλο το χειμώνα που με ζώνει:

Τ’ αηδόνια αυτά που κελαηδούν,
μου φαίνεται πως κλαιν’…
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

29/03/2015 ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΣ

http://christostsantis.com/